De Europese defensiesector staat aan de vooravond van een forse vastgoedexpansie. Dat blijkt uit het nieuwste onderzoeksrapport van Cushman & Wakefield, Strategic Sector Signals. De studie laat zien dat de toenemende defensie-investeringen in Europa leiden tot een structurele toename in de vraag naar industriële en logistieke ruimte. Een ontwikkeling die impact heeft op zowel gevestigde clusters als op nieuwe regio’s. Ook in Nederland zijn de effecten zichtbaar: van het nieuwe defensiedistributiecentrum in Soesterberg tot de ontwikkeling van publiek-private initiatieven zoals DefPort.
Het rapport laat zien dat van de nieuwe defensieproductiefaciliteiten die sinds begin 2024 zijn aangekondigd of geopend, 54% is gerealiseerd als uitbreiding van bestaande locaties, 16% in herbestemde gebouwen en 26% in volledig nieuwe faciliteiten. Veel van deze investeringen vinden plaats in gevestigde clusters in West-Europa (Frankrijk, VK, Duitsland, Italië, Spanje en Zweden). Tegelijkertijd ontwikkelen landen in Centraal- en Oost-Europa, zoals Polen en Roemenië, zich sinds de Russische inval in Oekraïne tot nieuwe defensiehubs. Naast productie is er bovendien een groeiende vraag naar logistieke ruimte, met name langs belangrijke transportcorridors en zeehavens.”
Annelou de Groot, CEO Cushman & Wakefield Nederland:
“Na decennia van krimp zien we dat Defensie opnieuw een strategische groeisector is. Dat brengt een enorme vastgoedopgave met zich mee: van productie en opslag tot opleiding, huisvesting en innovatiecampussen. Voor investeerders en ontwikkelaars ontstaan daarmee kansen die economische, maatschappelijke én veiligheidsdoelen verbinden. Met ons gespecialiseerde team combineren wij internationale marktinzichten met lokale expertise om onze klanten hierin te begeleiden.”
Om in te spelen op deze trend en opdrachtgevers te ondersteunen bij de groeiende en complexe vastgoedopgave van Defensie, richtte Cushman & Wakefield afgelopen zomer een gespecialiseerd Defensie & Strategie-team op. Dit multidisciplinaire team adviseert overheden en marktpartijen over onder meer locatiekeuze, herontwikkeling, verduurzaming en publiek-private samenwerking.
Strategische sectoren die vraag aanjagen
Naast Defensie signaleert het rapport ook een sterke vraagtoename vanuit andere strategische sectoren:
- Duurzame energietechnologie: De vraag neemt sterk toe, gedreven door de EU-wet Net-Zero Industry Act (NZIA) en het Britse Clean Energy Sector Plan. Hierdoor groeit de vraag naar industriële ruimte voor onder meer zonnepanelen, windturbines en kleine modulaire kernreactoren. Vastgoedbehoeften lopen uiteen van gespecialiseerde productiegebouwen in eigendom tot conventionele gehuurde locaties voor assemblage en logistiek. Locatiekeuzes worden bepaald door infrastructuur, arbeidsmarkt en clustering in bestaande maakindustriehubs. Duitsland loopt hierin voorop, gevolgd door het VK, Italië, Frankrijk, Spanje en delen van de Nordics en Centraal- en Oost-Europa.
- Kritieke materialen: De vraag naar grondstoffen zoals nikkel, lithium en zeldzame aardmetalen stijgt snel. Nieuwe mijnbouw- en raffinagefaciliteiten worden vooral in eigendom gerealiseerd, terwijl recyclingactiviteiten juist kansen bieden voor conventioneel gehuurd industrieel vastgoed nabij productieclusters. De EU-wet Critical Raw Materials Act (CRMA) en de Britse Critical Minerals Strategy zijn bedoeld om de afhankelijkheid van import te verkleinen.
- Life sciences: Deze sector blijft topprioriteit voor zowel de EU als het VK, met nadruk op onderzoek, productie en een veerkrachtige supply chain. De vastgoedbehoefte omvat GMP-gecertificeerde productiefaciliteiten (meestal in eigendom) en GDP-gecertificeerde distributiecentra (veelal gehuurd). Investeringen zullen zich vooral concentreren in bestaande clusters en nabij strategische logistieke knooppunten.
Samen dragen deze sectoren, naast Defensie, bij aan economische veerkracht en technologische soevereiniteit van Europa. Ze zorgen bovendien voor een structureel hogere vraag naar industrieel en logistiek vastgoed.
Jos Hesselink, Research Lead Cushman & Wakefield Nederland:
“De combinatie van Defensie, duurzame energie, kritieke materialen en life sciences maakt duidelijk dat industrieel en logistiek vastgoed een sleutelrol speelt in de economische en maatschappelijke veerkracht van Europa. Voor Nederland, met zijn sterke infrastructuur en kennisclusters, liggen hier duidelijke kansen.”
Het volledige rapport kunt u hier downloaden:
Strategic Sector Signals – Cushman & Wakefield
